Op 15 februari 2022 legde ik een stapel boeken op mijn keukentafel die me in de afgelopen jaren hebben geïnspireerd om te leven met een leefregel.
Toen ik dat stapeltje zo bekeek dacht ik: “Ah, dat zouden heel wat meer mensen weleens interessant kunnen vinden en schreef er een blog over.”
Later dit jaar, nadat mijn werkboek bij de drukker ligt, ga ik alle 10 boeken van die Levensregel Literatuur Lijst langs in aparte blogs. Wat je hier vandaag leest is deel 1. Zo neem ik je door het jaar heen mee en hoop je warm te maken om eens lekker in een boek te duiken. Veel inspiratie en leesplezier.
In Exodus 20, de Bijbel staan de 10 geboden. In veel kerken worden ze nog steeds elke zondagmorgen tijdens de ochtend dienst voorgelezen om ons er aan te herinneren wat richtlijnen zijn voor een gezegend leven.
Dit is de oudste geschreven Levensregel uit de top 1 van de Wereldliteratuur: Het meest gelezen boek ter wereld. Want eerder, rond de schepping zie je ook al dat de Schepper van de kracht van inkadering houdt. Dag en nacht, water en land, vogels, vissen en mensen er komt scheiding en er komt orde in de chaos door afbakening.
Er is een eeuwenoud verhaal over een geoefende herdersjongen met de naam Mozes. Hij leidde een gigantisch groot volk jarenlang door de woestijn. (+/-1300 BC) Ze reisden van Egypte naar het land Kanaän. (Je kunt dit vinden in de Bijbel in Exodes 20)
Zijn levensverhaal was niet helemaal standaard. Hij is geboren in een periode die politiek zo onveilig was dat zijn ouders hun bloedeigen kind te water lieten in de grote rivier de Nijl omdat het anders sowieso vermoord zou worden.
Eenmaal te water gelaten werd hij door een prinses gevonden. En dat veranderde zijn leven voorgoed. De prinses liet de kleine jongen opgroeien in het paleis waardoor hij allerlei zaken leerde die hij anders niet zomaar zou leren. Dit alles was onderdeel van een Groot Plan, want hierdoor kreeg hij een voorbereiding op wat er later volgde. Let maar op. Er komt een climax.
Hij vermoorde nog iemand, omdat hij het een onrechtvaardige situatie vond, moest daarom vluchten, leefde een jaar of twintig in de woestijn, waar hij leerde geduld oefenen. Moezes kreeg een bijzondere ervaring bij een brandende braambos en hoorde de stem van God op een unieke manier.
En zo leek zijn hele leven wel een voorbereiding voor wat komen zou
En zo leek zijn hele leven wel een voorbereiding voor wat komen zou: Het grote verlos plan van het volk Israël uit de slavernij van Egypte.
(In het redden van het volk uit slavernij is Mozes een voorbeeld van Jezus die later komt als Redder van de mensen, oh, hier valt heel veel meer over te ontdekken maar dat gaat voor nu iets te ver).
Mozes heeft geen business plan, als hij met de Israelieten onderweg gaat, maar iedereen weet dat ze naar “Het land vloeiend van melk en honing” onderweg zijn. Ze maken van alles mee wat je kunt lezen in het boek Exodus, wat uittocht betekend. Al gauw nadat ze uit Egypte zijn vertrokken ontstaat er chaos. Om het leven meer te reguleren en wat orde aan te brengen, krijgt Mozes de Tien geboden aangereikt van God zelf.
En nu komt het; dit is de climax. Het begin van een beetje orde voor mensen onderweg. (Wist je trouwens dat later de eerste christenen ook “mensen van de weg” werden genoemd?)
“God gaf de Israëlieten de volgende belangrijke regels:
God zei: Ik ben de Heer, jullie God. Ik heb jullie uit Egypte weggehaald, en bevrijd uit de slavernij.
- Vereer geen andere goden, vereer alleen Mij.
- Maak geen beeld van een mens.
- Spreek mijn naam niet zomaar uit, zonder nadenken.
- Vier de sabbat, want dat is een bijzondere dag.
De eerste vier geboden gaan over de omgang met God en het houden van rust: Ik ben God, en sta op de eerste plaats, stel je vertrouwen alleen op Mij en misbruik Mijn Naam niet. Houd met regelmaat rust. (Loop nu niet te lang door, morgen is er weer een dag dat we onderweg gaan!)
- Heb respect voor je vader en moeder.
- Vermoord niemand
- Ga niet vreemd.
- Steel niet
- Vertel bij de rechter geen leugens over een ander.
- Verlang niet naar iets dat van een ander is. Blijf af van zijn huis, zijn vrouw en de rest van zijn bezit.
De geboden 5 tot en met 10 gaan over de omgang met anderen. Respect voor je ouders, sla niemand dood, vecht voor je huwelijk, blijf van het bezit van een ander af, spreek de waarheid en wees niet jaloers.
Het hele volk hoorde destijds het geluid van de donder en van de trompet. Het moet machtig geweest zijn om daar bij te zijn! Ze zagen de bliksem en de rokende berg, ze beefden, gingen een eindje op een afstand staan. Ze zeiden tegen Mozes: Als u tegen ons spreekt, zullen we luisteren, maar God moet niet meer tegen ons spreken. Want dan zullen we sterven.
Maar Mozes zei: Jullie hoeven niet bang te zijn. God is gekomen om te zien of jullie hem vertrouwen. Hij wil dat jullie eerbied voor Hem hebben. Want dan zullen jullie doen wat hij wil.
Bijbel in gewone taal
Toen ging Mozes naar de donkere wolk toe waar God aanwezig was en het volk bleef op een afstand staan.
Nou, dat was me een belevenis waar we een paar duizend jaar later nog van onder de indruk mogen zijn. Eigenlijk zegt God iets en hij onderstreept het met wat natuur effecten zoals onweer en een donkere wolk. Maar dus niet om die angst aan te jagen. Het doet me wel een beetje aan Aslan denken in de boeken van C.S. Lewis. Aslan kon flink brullen met zijn stem. Vriendelijk respect af dwingen, omdat Hij het waard is.
Mozes leek hierin op de Verlosser van de wereld. De Bron en oorsprong van het christendom. In latere brieven bijvoorbeeld in Hebreeën 11 kun je daar meer over lezen. Maar het gaat te ver om daar nu ook op in te gaan.
Wel bijzonder eigenlijk dat er toen, zoveel eeuwen geleden, tien richtlijnen gegeven zijn om het leven met God te reguleren, die zo uniek en ook algemeen overkoepelend geformuleerd zijn dat we er nu nog steeds iets mee kunnen. Want wat mij betreft zijn ze allemaal nog steeds relevant.
Wat zie jij als slavernij in onze tijd?
Hoe ziet bevrijding ervan voor je uit?