Oecumenische contacten zijn zuurstof voor de ziel

Gepubliceerd op Gecategoriseerd als nederlands

“Als iemand ziek is, moet je zo iemand met extra zorg behandelen, zo is het ook met de kerk.” Met deze woorden erkende Marcela de tekorten van de Katholieke kerk. Toen ik Marcela, een dierenarts, docent aan de universiteit, auteur en moeder van zeven kinderen deze verrassende woorden hoorde zeggen dacht ik: Met jou wil ik wel eens verder praten. En zo maakten we een afspraak na de mis op Hemelvaartsdag.

De mis was nog niet afgelopen toen ik binnenstapte in de grote Kathedraal van Osijek, die vol was met mensen van allerlei leeftijden. Het rode lampje brandde ten teken dat het Heilige Brood gedeeld is op deze avond. De gemeente zong de Litanie. De organist speelt en dirigeert het koor, dat op haar beurt weer leiding geeft aan de gemeentezang. Het is een meditatieve manier van zingen die zich steeds herhaald. Net als in Hebreeën 11 komt een wolk van geloofsgetuigen voorbij. We zijn niet alleen vanavond. Ik adem rust en kalmte in terwijl ik in die aloude kerk mee beweeg met de gelovigen van nu.

Even later aan de thee met uitzicht op de kerktoren stelde ik Marcela een paar vragen.

Communisme

Hoe was voor haar het leven onder het communisme? “Als kind konden wij gewoon naar de kerk, want mijn ouders waren geen lid van de Communistische partij. Als je in de jaren zestig, zeventig een goede baan wilde werden mensen lid van de partij en was de kerkgang voorbij.” Het communistische regime in Joegoslavië was altijd al een stukje milder. Dat was niet zo in de jaren vijftig, dat waren afschuwelijke jaren. “Regelmatig verdwenen er mensen waar je nooit meer terug van hoorde. Als je er een vraag over stelde, liep je groot risico om ook omgelegd te worden.”

Marcela’s vader was een kleine zelfstandige slager in een dorp. Door het communisme werd hij als een zelfverrijkende kapitalist gezien. Eens werd zijn hele voorraad worsten, vlees en dieren meegenomen, protesteren was onmogelijk, vragen stellen was te gevaarlijk. Dit soort ervaringen heeft de oudere generatie gevormd: luisteren zonder vragen te stellen. In de jongere generatie vindt een cultuuromslag plaats, maar de generatiekloof neemt daarmee toe.

Interkerkelijke bijeenkomsten

Marcela wil een brug slaan naar vrouwen van andere denominaties. Sinds een paar maanden brengt ze samen met een paar andere vrouwen mensen uit verschillende kerken bij elkaar. Een progressief initiatief in conservatief Osijek! Het doel van de avonden is: praten, denken, lezen, bidden, zingen, delen. Maar het doel is uiteindelijk meer begrip en erkenning tussen christenen onderling. Omdat de vrouwen met tact te werk gaan winnen ze het vertrouwen van de kerkelijke leiders.

Recent was ik bij zo’n avond. Met een vrouw of twintig zitten we bij elkaar in een zaaltje van de neogotische Evangelische Lutherse Kerk. Marcela leidt de avond met een stukje over Hagar en Sara. Twee vrouwen, één man en ze werden gedwongen om samen te leven, of ze dat nu fijn vonden of niet. Op Marcela’s vraag: “wanneer voelde jij je vernedert?” kwamen openhartige antwoorden. Van een jonge Bosnische vrouw die haar weg zoekt in de stad en daarbij op veel weerstand stuit. Ook Natasha is aanwezig, de zangeres uit de Orthodoxe kerk over wie ik de vorige keer iets schreef. Ze vertelt iets over haar leven als Servisch meisje in een Kroatische stad en refereert aan het artikel waarmee ze de Nederlandse krant haalde. Ze zei: “Je hebt geen idee hoe bemoedigend dit voor me is. Dat mijn verhaal gehoord wordt en mijn pijn erkend.

Kloppend hart

Hier klopt het hart van de stad denk ik, als ik zo de uitwisseling hoor. Het concept is zo simpel: een zaaltje, een warm ontvangst, een veilige setting en een goede vraag. Het Woord van God gaat open, gebed en zang maken het compleet. Het is een oefenplaats voor het luisteren naar elkaar.

Onze thee is inmiddels op, de gespreksstof nog niet. Marcela en ik praten nog even verder over onze gezamenlijke interesse voor het leven van Teresia van Avila en Moeder Teresa. Terwijl we even later samen in stilte op één fiets door de stad rijden, vraag ik me af waarom ik zo geniet van dit soort contacten. Marcela is een vrouw die oog heeft voor de pijnpunten en met kalme rust het bespreekbaar maakt. Ze doet dat op een praktische manier. Zorg voor elkaar, wees trouw en luister naar de ander. Het is voor haar een vanzelfsprekendheid om een voorbeeld te nemen aan wijze mensen uit het verleden. (zou dat zingen van die Litanie daarmee te maken hebben?) Daarbij zoekt ze met tact contact en praat met mede-christenen uit andere kerken. Kijk naar wat je verbindt en niet wat je verschilt, lijkt haar motto. Dat zijn oecumenische contacten en dat is zuurstof voor de ziel.

ecumene

Dit artikel is geplaatst in het Fries Dagblad van 4 juni en is onderdeel van een serie over de kerkelijke kaart van Kroatië. Lees ook:

Wonen en werken in Kroatië

De kerkelijke kaart van Kroatië

Hoe een zwerver de vrouw van een pastor werd

Natasha vecht voor vrede

Een volgende keer hoop ik te schrijven over Slobodan, hoe een ex-drugsverslaafde een houtbewerkingsbedrijfje begint in het hart van een Roma settlement. Hier is tie: Een werkplaats van hoop en geloof