“We hebben geen geld, maar we hebben in elk geval wel te eten.”— dat is wat de moeder van onze buurvrouw vertelde. En, tijdens het seizoen is er een overvloed van alles. Onze buurvrouw nodigde ons uit om het stuk land van haar ouders te zien in Orahovica. (Orah betekend walnoot en het gebied staat vol met notenbomen.)
Ons bezoek was middenin het kersenseizoen en ik zei graag ja tegen deze uitnodiging uiteraard. Hup, daar gingen we. 75 kilometer in de auto over binnenwegen. Geen snelweg deze kant op. Langs kleine dorpen met enkele straten, groene stroken en lange tuinen. Het is zoals het er al jaren uitziet en het is niet moeilijk voor te stellen dat A. den Doolaard door deze plekken doolde. We kwamen ook langs Roma settlements, altijd herkenbaar aan nog een graadje meer leven op straat, een afvalhoop en een paar andere kenmerken. Als je Google maps bekijkt, zie je dat we dicht bij de samenstroming van de rivier de Donau en de rivier de Drava wonen. Eigenlijk wonen we dus weer in rivierengebied net als in de Betuwe. De eeuwenlange rivierstromen hebben de grond uitermate vruchtbaar gemaakt. Hier is ook een enorm groot moeras, van een heel aantal vierkante kilometers. Niet vreemd om voor te stellen hoe wreed het is als je moerassen vult met mijnen. Het is haast onmogelijk om deze stukken mijnenvrij te krijgen.
Het stuk land van onze buren is eigenlijk geen tuin meer te noemen. Het is meer dan een vierkante kilometer en ze heeft een wijngaard, een flinke bongerd met de beste appels, kersen, noten, rode bessen, aardbeien, perziken, abrikozen, kiwi en groenten van allerlei soort. Wat je maar bedenken kunt. Ook een paar voor hier ongewone bessen zoals de Amerikaanse Blauwe Bes.
Alles is onbespoten en in Nederland heet het dan biologische producten en gaat de prijs omhoog. Hier is dat niet zo. Er wordt hard gewerkt om alle groenten en fruit tijdens het seizoen te verwerken, want er is verder geen opslag ofzo. Wecken en inmaken is de normaalste zaak van de wereld. Jam, appelsap, wijn, rakija (de sterk alcoholishe Kroatische welkomstdrank) en een hoop meer.
Dit echtpaar is geboren in de jaren vijftig. In die tijd leerden Joegoslavische kinderen Russisch op school en Cyrilisch alfabet. Na de oorlog in de jaren negentig is dat losgelaten. De jongeren leren nu engels op school en Cyrilisch is niet nodig meer. Ook al is dat het normale schrift in buurland Servië.
De heerlijke maaltijd bestond uit kip van de lokale kippenboer, aardappels, erwten, salade en alles wat geserveerd werd uit eigen tuin, tot en met het wijntje wat geschonken werd en de appelsap voor de kinderen. We werkten en plukten nog tot het schemerig werd en reden voldaan naar huis met dit in de achterbak:
500 gram aardbeien.
8 kilo kersen! (twee soorten. De ene is de beste, en de andere is de allerbeste soort.)
2 kilo rode bessen.
De Baka gaf ons ook vier flessen zelfgemaakte appelsap, één voor elk kind, een liter rakija, (daar kunnen we voorlopig mee vooruit) en een fles zelfgemaakte kersenwijn.
Ik hoef niet te vertellen dat we volledig voldaan in slaap vielen!
Het aardbeien en kersenseizoen is over en we kunnen ze niet meer vinden op de markt. Maar ander fruit rijpt verder en het is nog een heel aantal weken hard werken om de inmaak voor de winter klaar te maken.
Het is een bijzondere ervaring om twee verschillende culturen tegelijk te leren kennen. De Kroatische cultuur is weer anders dan de Roma cultuur. Er is een hoop te leren! Maar vergeleken met de moeilijke momenten die we nog hebben met het taalleren, geven dit soort momenten in elk geval een hoop heerlijke herinneringen, waar we even op kunnen teren.
Dank u hartelijk, Slatki Susjedi! (Lieve buur!)
Overvloed
